Lo President de Catalonha a l'exili, Carles Puigdemont, a signat una carta dubèrta als ciutadans del Quebèc. En aquel messatge, lo politic exiliat merceja a las gents del país american la siá solidaritat amb lo pòble de Catalonha e amb la siá lucha independentista e a denonciat tanben la posicion del govèrn del Canadà, representada per lo sieu president Justin Trudeau, que de manièra incomprensibla s'es volgut pas autorizar lo viatge que li cal permetre visitar lo Quebèc al President catalan.
En lo document, Carles Puigdemont reafirma la legitimitat de la lucha pel drech dels pòbles a l'autodeterminacion e se fa referéncia, en particulara, al projècte de lei 99 sus l' autodeterminacion del Quebèc.
Coma responsa a la carta de Carles Puigdemont, lo president general de la Societat Saint-Jean-Baptiste de Montríal, Maxime Laporte, ataquèt lo primièr ministre del Canadà. "Lo Canadà li caldriá aver vergonha de tractar aquel grand democrata coma un criminal, qu'a convidat solament lo sieu pòble, lo pòble catalan, a escuélher lo sieu destin. Aiçò es tanben valid, per descomptat, per los sieus compatriòtas politics condemnats a senténcias de fins a 13 ans de preson. Vertadièrament Justin Trudeau es a gost amb aquela situacion? A l'intencion de seguir en engolint las messorgas espanhòlas?
Lo president Puigdemont s'assabentèt lo passat ma d’en octòbre de 2019 qu'un agent d’immigracion de l’burèu de París refusèt la siá sollicitud d’autorizacion electronica de viatge (eTA), amb la desencusa de las acusacions que lo govèrn espanhòl faguèt contra el per aver organizat un referendum sus l' independéncia de Catalonha lo 2017, referendum qu'Espanha considerèt illegal.
Vos reprodusissèm la carta del president catalan, Carles Puigdemont:
Benvoluts ciutadans del Quebèc
Vos escrivi per mercejar, dempuèi lo fons de lo mieu còr, la sincèra solidaritat qu'avètz demostrat los darrièrs tempses per çò qu'es de la democracia catalana.
Vòli tanben mercejar a aqueles que, en lo grand sub-continent canadian, partejan aqueles meteisses principis e meton especiala atencion en los compromises internacionales ratificats pel Canadà per çò qu'es del drech dels pòbles a l’autodeterminacion. Aprofèchi per saludar los mieus compatriòtas qu'an pres l’opcion d’anar a demorar en aquel país , que contunha d'èsser un sòci preciós per Catalonha. - Un país que pòdi pas esperar a visitar, doncas que soi estat convidat per la Societat Saint-Jean-Baptiste de Montríal e lo sieu president general, Maxime Laporte, per far prene consciéncia sus la situacion injusta que se demòra en Espanha .
Me demorèri tan estonat coma lo primièr ministre del Quebèc, davant las reticéncias de las autoritats federalas a me concedir lo visat electronic que me permetriá supausadament accedir al territòri canadian per mejan aerian. M'esperava pas aquel tractament, en sabent que, en aqueles tempses, m'es estat possible, per exemple, me mòure liurament dins divèrses païses europèus, comprés lo Reialme Unit. Me pensava qu'al Canadà, qu'a totjorn gaudit d’una experiéncia internacionala exemplar, i seriá mai benvengut.
Mai encara me preocupa que lo govèrn canadian semble apiejar aquela perilhosa tèsi, tan aimada per l’extrèma drecha, e qu'afècta malastrosament dins lo govèrn d'Espanha, que defend que la participacion d’un foncionari elegit en un referendum d’autodeterminacion pòt èsser punit amb condemnas penales. Cal pas dire que pòdi solament denonciar la posicion actuala d’Ottawa, qu'es grèvament perjudiciala per la meteissa idèa de la democracia e que campularàn ja los tribunals mai nautes se cal.
En parlant dels grèuges provocats en los dreches democratics dels pòbles, i vesi, evidentament, qualques parallelismes entre los nòstres recorreguts istorics respectius, quitament s'i a qualque comparason perilhosa. Lo fach es que l’amistat e la compreneson mutuala que jonhon las nacions del Quebèc e las catalanas, sens nos desbrembar dels pòbles acadians, métis e aborigens, aital coma las comunitats francòfones de defòra del Quebèc, son pas cèrtament edart.
L'assimilacion lingüistica e culturala, la repression militar e policèra, los dictats politics e constitucionales impausats dempuèi naut, èca., son totes fenomèns que nos son pas aliènes. Las personas, coma los individus, an lo drech de respectar la siá dignitat, la siá volontat, la siá libertat. S'agís d’una lucha justa e necessària enrasigada en los fondaments de la nòstra civilizacion. Una luta d’domeni universal, tan bona per la democracia catalana coma per totes los autres.
Es en aquel esperit que feliciti lo compromís de totes los païses del mond per avançar en lo drech dels pòbles a l’autodeterminacion. En aquel cas, vòli far un aumenatge dins los pòbles nadius del Canadà per lo sieu coratge e resisténcia davant los grands rèptes. Seguissi tanben en essent un observaire atent de las discussions sul futur politic e constitucional del Quebèc, que contunhan de soscar sul tèma del drech a l’autodeterminacion a escalièr global. Encara uèi, las questions ligadas a la defensa de la vòstra lenga nacionala o, per exemple, l’actuala debat a l'entorn de lo vòstre projècte de lei 99, son d’interès per aqueles que seguisson de près aqueles tèmas.
Per acabar, reïtèri la miá gratitud en responsa als gèstes e a las paraulas de solidaritat que s’exprimisson per çò qu'es de las aspiracions pacificas e democraticas del pòble catalan. Una solidaritat que senti per las vòstras luchas. Aquel es, me sembla, lo signi d’una amistat solida que se farà solament mai fòrta a mesura que Catalonha avance cap a lo sieu destin. Perque, tal coma escriguèt Gaston Miron, un de los vòstres brilhants poètas: Ça ne pourra pas toujours ne pas arriver/ [...] il N’èst pas question de laisser tomber nos espérances.
Carles Puigdemont i Casamajó, 130 President de Catalunya
.